Energiebeleid staat voor cruciaal jaar

Dick Benschop
Shell

“2013 wordt voor het internationale energie- en milieubeleid erg belangrijk”, meent Dick Benschop, president-directeur van Shell Nederland. “Zowel China als Europa staat voor belangrijke beslissingen. Ook het nieuwe kabinet in Nederland kiest, hoop ik, voor een duidelijke richting voor de toekomst.”

“De internationale gemeenschap staat voor belangrijke beslissingen op het gebied van energie en milieu”, begint Dick Benschop, president-directeur van Shell Nederland, zijn betoog. “Neem China, waar de economie de afgelopen tien jaar enorm is gegroeid. Dat ging gepaard met een enorme groei aan CO2-uitstoot, omdat China voor de opwekking van elektriciteit tot nu toe vooral kolen gebruikt.”

Daarin is echter een verandering op til. “China heeft aangekondigd om het gebruik van gas te verdubbelen van 4% naar 8%. Op de Chinese schaal betekent dat een forse vermindering van CO2-uitstoot.” Of die aanpassing zal doorzetten, hangt af van de mate waarin China zelf gas kan ontwikkelen. “Cruciaal is dan ook het onderzoek naar de geologische en economische haalbaarheid van het winnen van schaliegas in China, waar Shell ook bij betrokken is. Als de resultaten daarvan positief zijn, geeft dat China het vertrouwen om meer gas te gebruiken.”

‘Hervorming emissiesysteem is belangrijke prikkel om schonere technologieën te ontwikkelen’

Emissiehandel

Ook positief voor het terugdringen van de CO2-uitstoot is dat China volop investeert in schone energie, zoals zonne-energie en wind. Bovendien experimenteert China sinds kort in een aantal regio’s met handel in CO2-emissierechten. “Dat is inderdaad opvallend”, bevestigt Benschop. “China wil zich niet binden aan internationale milieudoelstellingen, maar intussen streven ze zelf wel naar vermindering van de energie-intensiteit. Emissiehandel is daarvoor een cruciaal instrument. Het is belangrijk om te bezien of die trend zich in 2013 doorzet.”

Die emissiehandel was ooit het Europese instrument om uitstoot te beperken. “ETS, het handelssysteem voor CO2-emissierechten, verkeert echter in een crisis”, vindt Benschop. “De prijs is veel te laag, omdat er een overaanbod bestaat aan emissierechten. Daardoor blijft niet alleen de prikkel uit om uitstoot te verminderen, maar ook de prikkel om nieuwe, schonere technologieën te ontwikkelen.”

Benschop hoopt dan ook van harte dat de Europese Commissie het ETS-systeem snel hervormt. “Dat zou moeten leiden tot minder emissierechten en een fatsoenlijke, werkzame CO2-prijs”, vindt Benschop. “Het alternatief is een lappendeken van regels en mandaten, die minder effectief en duurder zullen zijn. Daar heeft niemand iets aan.”

Behalve voor hervorming van het ETS-systeem pleit Benschop ook voor eenduidige milieudoelstellingen voor 2030. “We zijn nu nog bezig met de doelstellingen voor 2020”, legt hij uit. “Die hebben betrekking op CO2-uitstoot, hernieuwbare energie én efficiency. Dat is niet helder. Een combinatie van concrete CO2-doelstellingen en een hoge prijs voor CO2-emissierechten is controleerbaar en biedt wel helderheid.”

Voorbeeld

Benschop zegt dat hij voor de toekomst gelooft in de combinatie van gas en hernieuwbare energie (zon, wind). “Maar door de lage prijs van kolen verstookt Europa op dit moment meer kolen dan gas. Binnen een goed systeem zou de CO2-emissieprijs dat moeten compenseren, maar dat gebeurt niet. Kortom, het instrumentarium om het gebruik van schonere energie te stimuleren werkt helemaal niet. Daar moet Europa echt snel iets aan doen. Niet alleen vanwege de directe milieu-effecten, maar ook vanwege het voorbeeld dat Europa daarmee voor de rest van de wereld, inclusief China, kan zijn.”

Nederland

“Ik hoop dat Nederland een actieve rol gaat spelen om in 2013 tot hervorming van het Europese emissiebeleid te komen”, vervolgt Benschop. “Die voorbeeldfunctie is belangrijk voor ons land. Bovendien zouden we dat moeten ondersteunen door meer geld en aandacht te besteden aan innovatie, bijvoorbeeld op het gebied van energietechnologie.” Volgens hem ligt daar voor Nederland ook de sleutel om uit de crisis te komen. “De groei van het arbeidsaanbod loopt terug, dus we zullen alles op de productiviteit moeten zetten”, verklaart hij. “Een begin daarvan zie je al met het stimuleren van topsectoren, maar ik denk dat we daar nog een stevige impuls aan moeten geven.” Dat kan door bijvoorbeeld meer geld te besteden aan onderzoek en proefprojecten op het gebied van nieuwe technologie. Vooral de combinatie van gas en hernieuwbare energie biedt volgens Benschop nog volop perspectieven. “Denk aan niet-gebruikte windenergie, die we nu eenmaal niet kunnen opslaan”, legt hij uit. “Die energie is echter wel te gebruiken om via elektrolyse schoon waterstofgas te produceren. Dat kun je wel opslaan of in het gasnet gebruiken.”

Om dit soort ontwikkelingen in gang te zetten, rekent Benschop op de juiste prikkels van de overheid. “De miljardeninvestering in een windmolenpark zie ik dus niet als een goede prikkel. Daar hebben we uiteindelijk weinig aan. Maar het ontwikkelen van nieuwe typen windturbines, doorbraken realiseren op het gebied van waterstofgas, verbeteringen aanbrengen in centrales of installaties: daar heeft de sector wereldwijd natuurlijk wel interesse voor.”

Dus? “Dus moet je zorgen dat je daar goed in bent, dat je investeert in kennis en research. En dat je gebruikmaakt van de maatschappelijke betrokkenheid van jongeren. Die moet je uitleggen dat techniek en innovaties de wereld kunnen helpen verbeteren”, klinkt het strijdvaardig. “Het is niet voor niets dat veel Shell-medewerkers zo vaak scholen bezoeken.”