Alles draait om data

Bij het Kadaster draait alles om data. Informatie wordt hier vastgelegd, beheerd en toegankelijk gemaakt. “We beschikken over een enorme hoeveelheid informatie over wat zich boven en onder de grond bevindt en over eigendom en gebruik van vastgoed. Dit vinden wij in Nederland heel normaal”, stelt Tierolff, wiens voorzitterschap per 1 januari met vijf jaar wordt verlengd. “Maar als ik internationaal vertel dat wij twee tv-programma’s hebben waarin onze landmeters optreden, snappen ze er niets van. En als ik dan vertel dat het over de schutting van de buren gaat, begrijpen ze het nog minder.”
Hij vertelt dat zo’n 70% van het landoppervlak in de wereld niet is geregistreerd. Van circa 20% is dit enigszins het geval en van slechts 10% is de registratie goed in orde. Nederland bevindt zich aan de top van die laatste groep.

‘Bij conflicten in de wereld draait het vaak om: van wie is de grond?’

Rechtszekerheid
Het feit dat deze informatie zo goed is vastgelegd en toegankelijk is gemaakt, is de basis van rechtszekerheid. Tierolff legt uit: “Als je een huis koopt, wil je zeker weten van wie je het koopt, of er beslag op is gelegd, of er een recht van overpad is en meer van dat soort zaken. Wij ontsluiten al die informatie voor jou. Vaak gaat dit via de makelaar of de notaris, maar je kunt het ook zelf uitzoeken. Dit biedt zekerheid, voor jou als burger, maar ook voor de bank die de hypotheek verstrekt. Alle partijen hebben hier baat bij.”

Hij vervolgt: “Een van de grootste pilaren van de economie is de vastgoedmarkt. Daarom helpen wij andere landen bij het opzetten van hun landadministratie, vaak gefinancierd vanuit onder meer de Wereldbank of de Europese Commissie. Als je van grond een financiële asset maakt, kun je hiermee de economie verder opbouwen. Je kunt grond dan kopen, verkopen, verpachten, belenen. Bij conflicten in de wereld draait het vaak om ‘van wie is de grond’; duidelijkheid hierover kan bijdragen aan de stabiliteit van een land. En ook dan kan een land zich beter ontwikkelen.”

De basis voor beleid
De data die het Kadaster vastlegt en beheert zijn ook belangrijk voor beleidsbepaling. Tierolff: “Bij heel veel maatschappelijke vraagstukken wordt het gesprek gevoerd over de inrichting van de ruimte. Dan hebben we het over zaken als energietransitie, klimaatadaptatie, landelijk gebied en huisvesting. Nederland is dichtbevolkt op een klein stukje grond. Dit betekent dat we over elk stukje land verstandige beslissingen moeten nemen. Dus het is belangrijk om te weten wat de situatie van nu is. Daarvoor komen wij in beeld. Wij gaan niets oplossen; wij zijn de onafhankelijke partij die informatie verstrekt; wij bieden de basis voor beleid.”

Basisregistraties
Het Kadaster doet dit niet alleen, zegt Tierolff. “We hebben in Nederland een stelsel van basisregistraties. Dit zijn registraties waarin de overheid eenmalig data vastlegt en waaruit alle andere overheden de data overnemen. Dit houdt in dat een burger maar één keer informatie hoeft af te geven en dat iedereen gebruikmaakt van dezelfde data. In andere landen kan het gebeuren dat jij bij de ene instantie geregistreerd staat als eigenaar van een stuk land en bij een andere niet. Dat zorgt voor onduidelijkheid, weinig vertrouwen, en daarmee ook stagnatie in de vastgoedmarkt.”
Het Kadaster houdt in de openbare registers bij welke rechten gelden op registergoederen (vastgoed, schepen, luchtvaartuigen, topografie en coördinaatpunten). De topografische registratie heeft het Kadaster in 2004 overgenomen van Defensie.

Onafhankelijke partij
Het Kadaster is een onafhankelijke partij die voor een belangrijk deel wordt gefinancierd door de gebruikers. Wie op zoek is naar informatie kan gebruikmaken van verschillende betaalde diensten. “Hierdoor kunnen we onafhankelijk blijven”, zegt Tierolff. “We hebben een eigen raad van toezicht en een eigen gebruikersraad. Deze laatste geeft onder meer adviezen over de tarieven die we willen hanteren. Hoewel we wel een overheidsorganisatie zijn, is het ons gelukt om onze klanten nauw bij ons werk te betrekken.”

Internationale belangstelling
Hij vertelt met enige trots dat er vanuit de hele wereld belangstelling is voor hoe Nederland dit heeft geregeld. “Wij zorgen natuurlijk voor de geo-informatie, maar heel Nederland heeft dit goed op orde. Dan heb ik het over de gemeenten, de provincies, het Rijk en het bedrijfsleven. Juist deze combinatie is uniek. We krijgen hier tientallen buitenlandse delegaties per jaar en dan zorgen we ervoor dat we dit waar mogelijk combineren met een bezoek aan bijvoorbeeld een gemeente. We staan wereldwijd bekend om ons watermanagement, maar ook wat landadministratie betreft hebben we een goede naam.”