Uitdagend werk met rijdende rekencentra

Wie in Amsterdam woont of de stad bezoekt, kan niet om GVB heen. Het voormalige Gemeentevervoerbedrijf vervoert met bussen, trams, metro’s en veren dagelijks een kleine miljoen passagiers. GVB maakt daarbij gebruik van zeer geavanceerde technologie. “We zijn een echt hightechbedrijf”, zegt IT-manager Henny Blesgraaf.

“Wij waren een van de eerste organisaties in Nederland die een iPad aanschaften”, zegt Henny Blesgraaf, IT-manager bij GVB. Hij zegt het zonder de trots die early adopters van het innovatieve platform zo kenmerkt. “Voor ons is het noodzakelijk om trends te volgen en ons vroeg op de hoogte te stellen van de mogelijkheden van zo’n nieuw platform”, verklaart hij. Of GVB het nieuwe platform ooit gaat gebruiken, weet Blesgraaf niet. Net zo min weet hij al hoe de iPad eventueel voor GVB van nut kan zijn. “Misschien is het apparaat handig voor onze storingsdienst of voor inspecteurs. Dat zoeken we nog uit. Of, als veel reizigers de iPad gebruiken, moeten we er misschien een toepassing voor reizigersinformatie voor ontwikkelen.”

Brede ICT-voorziening

Dat GVB een nieuw platform zo vroeg in de lifecycle ervan bekijkt, is typerend voor de organisatie. Het publiek kent de organisatie natuurlijk vooral als vervoerbedrijf. “Maar daarmee zijn we tegelijkertijd ook een hightechbedrijf”, vertelt Blesgraaf. “Om onze vervoerstaken te kunnen uitvoeren, maken we gebruik van veel geavanceerde technologie.” Die kant van GVB is voor veel mensen onbekend. Blesgraaf vertelt dan ook dat bezoekers van GVB regelmatig vol verbazing zijn als zij horen welke technologie de organisatie allemaal gebruikt. “Weinig mensen weten dat wij het grootste private glasvezelnetwerk van Amsterdam hebben. Dat gebruiken we onder meer voor de beveiliging, het bedienen van wissels en het aansturen van de borden met reizigersinformatie.” Net zo min zullen veel mensen weten dat GVB drie rekencentra heeft met in totaal vierhonderd servers en een ICT-staf met vijftig medewerkers. De rekencentra en het glasvezelnetwerk vormen de basis van zo’n 120 verschillende ICT-systemen. Die lopen uiteen van algemeen bekende toepassingen als Office en SAP tot gloednieuwe ontwikkelingen als het ov-chipkaartsysteem. “Maar we draaien ook toepassingen die ontwikkeld zijn door andere ondersteunende diensten van GVB”, legt Blesgraaf uit.

Meettreinen

Een mooi voorbeeld daarvan is de uitdaging van Rail Services, de afdeling die verantwoordelijk is voor beheer en onderhoud van de railinfrastructuur van Amsterdam. Theo Hoveling, hoofd Rail Services, legt uit: “Voor de controle van ons tramnetwerk gebruiken we een zogenaamde meettrein. Die meet onderweg voortdurend grootheden die de kwaliteit van het spoor bepalen, zoals de trillingen bij bepaalde snelheden. Bovendien maakt die meettrein filmbeelden van de bovenleiding. Al die meetgegevens komen als ruwe data bij ons binnen om geanalyseerd te worden.” De uitdaging is nu om van die data informatie te maken waar de beheerder iets mee kan. “Het liefst automatiseren we dat zodanig dat die meettrein bij wijze van spreken meteen op de rem trapt bij een onvolkomenheid in het spoor of de bovenleiding”, zegt Hoveling. Dat mag sciencefiction lijken; voor GVB is dat geen wereldvreemde droom. “Moderne trams doen dat al”, legt Hoveling uit. “Dat zijn rijdende rekencentra die voortdurend informatie verzamelen en analyseren. Zo’n tram meldt het zelf als bijvoorbeeld een rem niet optimaal functioneert.”

Oud en nieuw

Wat het ontwikkelen van systemen voor GVB complex en uitdagend maakt, is de combinatie van oud en nieuw. “In infrastructuur moet alles lang mee kunnen”, legt Hoveling uit. “De oudste metrolijnen zijn inmiddels dertig jaar oud. De Amstelveenlijn is een stuk later aangelegd. De rails zijn hetzelfde, maar de informatie-infrastructuur is compleet anders. Met de NoordZuidlijn precies hetzelfde. De glasvezels langs die rails zijn technisch onvergelijkbaar met wat we dertig jaar geleden aanlegden. En toch knopen we het straks aan elkaar, zodat de verkeersleiding het als één systeem ziet.” Alleen al dit soort ICT-projecten rechtvaardigt dat Blesgraaf GVB een hightechorganisatie noemt. Maar de organisatie voegt daar nog compleet andere technische uitdagingen aan toe. Zo hebben het beperken van het energieverbruik en de milieubelasting voortdurend de aandacht. Dat vertaalde zich in het recente verleden onder meer in proeven met geavanceerde brandstofcelbussen, maar uit zich ook in de ontwikkeling van gebouwbeheerssystemen, bussen die op zwavelarme diesel rijden en veren met onderwateruitlaatsystemen die minder roetdeeltjes uitstoten.

Doe-het-zelfloopbaan

Net als voor andere technische bedrijven is het voor GVB een permanente uitdaging om het benodigde getalenteerde personeel te werven. “We nodigen hbo’ers en academici die in een technische richting zijn afgestudeerd dan ook van harte uit om in ieder geval eens met ons te komen praten”, zegt Blesgraaf. Mocht uit zo’n gesprek wederzijdse interesse blijken, dan kunnen aspirant-GVB’ers een interessante toekomst tegemoet zien. “Want we bieden in de eerste plaats een loopbaan en geen functie. Dit betekent dat we medewerkers voortdurend uitdagen om zich te ontwikkelen. Daar hebben we bovendien een mooi budget voor. De richting bepalen onze medewerkers zelf. Want voor wie wat wil, zijn er volop mogelijkheden; GVB is groot en erg divers.”