Impact op mobiliteitsoplossingen versterkt

“We hebben de laatste jaren onze adviseursrol in sneltreinvaart versterkt in nauwe samenwerking met de gehele spoorsector”, vertelt John Voppen, CEO van ProRail, met vijfduizend werknemers. “Binnen de samenwerking zijn we nu steeds nadrukkelijker ook mobiliteitsadviseur van gemeenten en provincies. Met jarenlange projectervaring denken we mee over het ontsluiten van wijken.”
De activiteiten van de spoorwegbeheerder – verantwoordelijk voor het regelen van het treinverkeer, onderhoud, vernieuwing en veiligheid van het Nederlandse spoorwegennet en stations – liepen tijdens corona bepaald geen vertraging op. Talrijke stationsomgevingen kregen een impuls. Voppen: “We hebben samen met de NS stationsomgevingen gerealiseerd die fungeren als dorpen in steden. Mensen ontmoeten elkaar, eten en doen er inkopen.” Behalve de aanpak van de grote stations als Arnhem, Rotterdam, Breda en Utrecht bouwde ProRail ook kleine stations waaromheen nieuwbouwwijken zijn ontstaan. Juist daarin speelt ProRail ook een belangrijkere rol.

‘Overheden moeten ProRail vanwege integrale kennis zo vroeg mogelijk bij plannen betrekken’

Integrale kennis

Bij alle overheidsplannen staat het openbaar vervoer centraal. Niet alleen de trein, maar ook bus, tram, metro en fiets maken daarvan deel uit. Als adviseur staat ProRail tegenwoordig in nauwer contact met alle gemeenten, en dat is een succes. Gemeenten ervaren steeds meer de voordelen van de integrale kennis én het overzicht van de spoorbeheerder. “Wij maken de verbinding met zowel de logistieke dienstregeling als vele andere lopende infrastructurele projecten. Maar essentieel is dat wij in een vroeg stadium bij de plannen worden betrokken. Dan kunnen we meer maatschappelijke impact maken en flink bijdragen aan de realisatie van een duurzame samenleving”, motiveert Voppen.

De organisatie doet er alles aan om bijvoorbeeld trillingen en geluid door treinverkeer te minimaliseren. De juiste woningfundering voorkomt eveneens veel overlast. En een geluidswerende woninggevel in plaats van geluidsschermen is tegenwoordig een mooie oplossing. Maar ook daarvoor is het raadzaam dat overheden ProRail al vroeg bij hun woningbouwplannen betrekken. Het gaat tenslotte om langdurig wooncomfort van inwoners en de bereikbaarheid van bijvoorbeeld een station in de buurt.

Toename spoorvervoer

Tot 2040 voorziet ProRail een flinke toename van het spoorvervoer. Volgens eigen modellen leidt meer thuiswerken tot 8% minder personenvervoer. Maar door een bevolkingsgroei van 1,6 miljoen en een voorziene stijging van het goederenvervoer (containers op de trein) neemt het spoorvervoer fors toe. Bovendien zet de verstedelijking door en worden steeds meer steden autoluw. De vraag naar de trein als duurzame vervoersoptie stijgt rap. Hoe vangt ProRail deze groei op?
Voppen: “Meer wijken betekent meer stations, sporen en perrons. Maar onze strategie gaat in eerste instantie uit van het intensiever benutten van het huidige spoor. Zo werken we bijvoorbeeld voor het traject Arnhem – Rotterdam aan twee extra intercity’s per uur: iedere 10 minuten een intercity. Samen met marktpartijen en vervoerders onderzoeken we ook het deels automatisch rijden van treinen met behulp van Automatic Train Operation (ATO), dat de machinist ondersteunt. Zo maakt een uiterst nauwkeurige planning een hogere benutting mogelijk.”

Maatschappelijke impact

De maatschappelijke impact van ProRail is in potentie enorm. De organisatie bezit een schat aan kennis over logistiek en innovaties. “De spoorsector vormt de spil bij het oplossen van diverse grote maatschappelijke problemen. Denk aan thema’s als duurzaam vervoer, bereikbaarheid verbeteren, regio’s dichter bij de Randstad brengen én inclusiviteit”, verklaart de ambitieuze CEO. ProRail wil graag dat de nieuwe bewoners van die 1 miljoen woningen met gemak de trein kunnen nemen. En voor vliegreizen tot 750 kilometer wil de spoorwegbeheerder een goed en comfortabel alternatief bieden. Hoe meer mensen duurzaam per trein reizen, hoe hoger de bijdrage aan (internationale) klimaatdoelen. Dat geldt eveneens voor meer containers van vrachtauto naar trein. “Ons doel is maximale inzet om de mobiliteit in Nederland te verbeteren. Daarom geloven we ook in combinatietrajecten als trein plus (elektrische) fiets.”

ProRail is de op een na grootste grondbezitter van Nederland. Natuur is integraal onderdeel van beheer en onderhoud. Het vergroten van de biodiversiteit krijgt alle aandacht. Door de enorme grondoppervlakte is de impact groot. Op steeds meer stationsdaken en -gronden komen zonnepanelen. Het eerste energieneutrale station Delft Campus is inmiddels gerealiseerd. Voppen: “Onze ambitie is om energieneutraal te zijn met zelfopgewekte energie, in 2030.” Daarnaast hergebruikt ProRail steeds meer materialen. Oude hoofdsporen krijgen een nieuw leven als zijspoor.

Kortom, het spoor vormt als duurzame mobiliteit dé oplossing voor grote maatschappelijke thema’s. “Wij dragen met onze impact graag bij aan de versnelling van een duurzame samenleving en willen tevens voorkomen dat Nederland ‘vastloopt’. Alle kennis en kunde is in huis en we werken intensief samen met de hele spoorsector”, besluit Voppen.