Groener rekenen in federatieve clouds

Iedereen kent SARA als rekencentrum voor wetenschappelijk onderzoek. Minder bekend is Vancis, SARA’s spin-off die sinds 2008 ICT-diensten biedt aan early adopters van geavanceerde technologie. “SARA fungeert voor Vancis als technology-developmentcentrum. We vormen een ijzersterke combinatie”, zegt directeur Anwar Osseyran.

SARA is ruim veertig jaar geleden opgericht als het centrum voor de dataverwerking van de Amsterdamse universiteiten en het Centrum voor Wiskunde en Informatica. Na verloop van tijd werd de dienstverlening uitgebreid met rekenkracht op supercomputers, dataopslag, netwerken en visualisatie en gingen ook andere universiteiten en onderzoeksinstituten gebruikmaken van de services van SARA. In 1995 werd SARA zelfstandig. Daarna nam het gebruik van internet door niet-academische gebruikers sterk toe. Dankzij de internetbackbone op het terrein waar SARA gevestigd is, en omdat SARA een van de locaties van de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) werd, plaatsten steeds meer partijen, waaronder internetserviceproviders en telecombedrijven, hun apparatuur bij SARA.

Ontvlecht

De combinatie van ondersteuning van wetenschappelijk onderzoek en commerciële dienstverlening was zeer succesvol, maar had ook nadelen. “We hebben bijvoorbeeld te maken met twee verschillende financieringsstromen”, legt commercieel directeur Eric Heemskerk uit. “In 2007 hebben we dan ook een businessplan ontwikkeld voor een spin-offonderneming die zich richt op marktconforme IT-dienstverlening. Dat is Vancis geworden.” Hoewel SARA BV en Vancis BV inmiddels financieel en organisatorisch ontvlecht zijn, werken de twee dochters van de stichting SARA intensief samen. Sterker, de diensten die Vancis biedt, zijn vaak het resultaat van geavanceerde technologie die bij SARA in wetenschappelijk onderzoek intensief beproefd is. “Onderzoekers gebruiken bij SARA vaak cutting-edgetechnologie die nog niet marktrijp is”, legt Heemskerk uit. “Op het moment dat die technologie volwassen is, neemt Vancis die in zijn portfolio op. Daarbij profiteert Vancis van de kennis en ervaring die SARA heeft opgedaan.”

Van grid tot cloud

Een voorbeeld van dat proces zijn de clouddiensten die Vancis aanbiedt. “Door onze betrokkenheid bij CERN in Genève waren we al lang bezig met gridtechnologie, waarbij gekoppelde computers delen van omvangrijk rekenwerk uitvoeren”, vertelt directeur Anwar Osseyran. “We zijn verantwoordelijk voor de opslag en analyse van ongeveer tien procent van alle gegevens uit de Large Hadron Collider van CERN. Kleinere rekencentra maken op hun beurt voor verdere analyse weer gebruik van de gegevens die bij ons zijn opgeslagen.” De zogenaamde gridtechnologie die daarvoor gebruikt wordt, is een voorloper van cloudcomputing. Osseyran: “Wij boden dat al aan voordat die term bestond. Zo konden we early adopters in een vroeg stadium ondersteunen. We hadden er immers al volop ervaring mee opgedaan.” Natuurlijk is Vancis niet de enige die clouddiensten aanbiedt. “Maar we onderscheiden ons door onze unieke benadering ervan”, vertelt Osseyran. “We beperken ons niet tot private of publieke clouds, maar werken inmiddels aan zogenaamde sectorclouds. We geloven sterk in een toekomst daarvan voor in de eerste plaats de sector onderwijs en onderzoek, maar bijvoorbeeld ook voor de politie en de gezondheidszorg.” Sectorclouds hebben volgens Osseyran belangrijke voordelen: “Betere beveiliging toegesneden op de betreffende gebruikersgroep, optimale functionaliteit en optimaal en duurzaam gebruik van faciliteiten.” Osseyran benadrukt het federatieve karakter van sectorclouds. “Dat betekent voor en door de sector, met gebruikmaking van de rekencapaciteit die binnen een sector beschikbaar is en die optimaal is toegesneden op de applicaties die binnen die sector nodig zijn.” Vancis is inmiddels bezig om verschillende partijen bewust te maken van de mogelijkheden van sectorclouds. Soms staan partijen huiverig tegenover samenwerking met sectorgenoten. “Een kwestie van tijd”, verwacht hij, want hij heeft overtuigende argumenten. “Met de beschikbare technologie kunnen we overcapaciteit op bestaande servers van individuele organisaties optimaal benutten. Daarmee voorkomen federatieve clouds kapitaalvernietiging. Optimaal gebruik van de resources lijkt ons bovendien van belang voor de kenniseconomie van Nederland. En dat zien we als een belangrijke taak van de stichting SARA, dus ook van Vancis BV.”

Groene IT

Osseyran heeft nóg een sterk argument: “Clouddiensten verbruiken minder energie. Veel servers halen een utilisatiefactor van maximaal twintig procent. Door die servers in een cloud te gebruiken, hebben deelnemende partijen minder servers nodig en besparen ze energie.” Dat groene aspect is belangrijk voor Osseyran, die voorzitter is van het consortium Green IT. “SARA en Vancis gebruiken groene stroom en veel moderne technologie om energie te besparen. Denk aan lokale waterkoeling, het vermijden van hotspots, de scheiding tussen warme en koude lucht en het gebruik van vrije koeling van de buitenlucht. We zijn op Science Park Amsterdam zelfs bezig met koude- en warmteopslag in de grond.” Energiezuinig werken bespaart kosten, is goed voor de planeet en is goed voor het imago. Minstens zo belangrijk voor Vancis is echter de beschikbaarheid van state-of-the-art-technologie. “SARA is onlangs de eerste Hadoop-gebruikersgroep in Nederland gestart. Die opensourcetechnologie is gebaseerd op hetzelfde MapReduce-paradigma dat Google gebruikt om in combinatie met statistische modellen relaties te vinden binnen enorme hoeveelheden ongestructureerde data. Dergelijke bigdatadiensten biedt Vancis ook aan. Ja, dit is een niche, maar high-endklanten verwachten niet anders dan dat we er vroeg bij zijn.”