‘Energietransitie is sociale transitie’

In Nederland zorgen wind en zon af en toe voor enorm veel groene stroom. Soms zo veel, dat de prijs daalt tot nul of zelfs negatief wordt. Wie kan investeren in zonnepanelen, slimme apparaten of een elektrische auto, profiteert. Maar een flinke groep huishoudens heeft geen middelen om te verduurzamen en ontbeert de kennis om handig in te spelen op dynamische energieprijzen.
Die groep is groot. Ongeveer 7% van de Nederlandse huishoudens leeft in energiearmoede. Van de huishoudens in energiearmoede woont bijna 70% in sociale huurwoningen, waar bewoners nauwelijks invloed hebben op isolatie of verduurzaming. Aangezien de kosten voor noodzakelijke netverzwaringen worden doorbelast aan alle huishoudens via de energierekening, moet vooral deze minder draagkrachtige groep de lasten dragen. Lukt het niet om ook deze groep te laten verduurzamen, dan mislukt de energietransitie faliekant. “Zonder sociale transitie stokt de energietransitie”, aldus Annemarie Buitelaar en Safira de Witte, respectievelijk CEO en Social Impact Manager van Budget Thuis, een belangrijke aanbieder van telecomdiensten en energie, onder het label Budget Energie.

‘Iedereen moet kunnen meedoen, anders verliest de energietransitie draagvlak’

De S van ESG
De energietransitie is namelijk ook een maatschappelijke opgave, zeggen Buitelaar en De Witte. “Waar de meeste energiepartijen zich richten op de E van ESG – emissies verlagen, vergroenen, versnellen – leggen wij de nadruk op de S, de sociale aspecten van de energietransitie”, zegt Buitelaar. “Iedereen moet kunnen meedoen, anders verliest de transitie draagvlak. En groene energie vinden we vanzelfsprekend: 100% van de stroom die Budget Thuis aanbiedt, is groen.”
Sociaal incasseren — niet dreigen bij betalingsachterstanden, maar vroegtijdig contact zoeken en begeleiden — is bij Budget Thuis een integraal onderdeel van het incassoproces. Ook stuurt het erop aan om klanten gedurende het jaar te begeleiden naar een ‘nulnota’ om een grote naheffing aan het eind van het jaar te voorkomen. Budget Thuis helpt klanten daarnaast om inzicht te krijgen in hun verbruik. “De energiemarkt is behoorlijk complex. Wij streven ernaar dat elk huishouden weet: wat kost het en wat kan ik er zelf aan doen?”

‘Cut the crap’
De sociale missie van Budget Thuis is direct verbonden met de bedrijfscultuur, die is gebouwd op efficiëntie en lage kosten. “We hebben intern een ‘cut the crap’-mentaliteit. Onze zuinige bedrijfsvoering leidt tot besparingen, waardoor we nog scherpere tarieven kunnen aanbieden”, zegt Buitelaar. Het bedrijf zette concurrenten onder druk door kort na de invoering van het wettelijke prijsplafond in 2023 een tarief aan te bieden dat onder dit plafond lag, wat in de markt leidde tot dalende tarieven voor alle huishoudens.

Dit jaar organiseerde Budget Thuis voor het tweede achtereenvolgende jaar een actie met gratis stroom in het weekend, niet alleen voor klanten met een dynamisch contract maar ook voor klanten met een vast contract. Ruim 200.000 klanten deden mee, waarbij ongeveer een kwart van het verbruik werd verschoven naar de gratis uren. “Het werkt: een positieve prijsprikkel kan gedrag veranderen”, zegt De Witte. Tegelijkertijd bereikte de actie vooral huishoudens die al actief met hun energieverbruik bezig waren. “Om iedereen te bereiken, is een andere aanpak nodig; daar werken we nu aan.”

Publiek-private samenwerking
Dat vereist een veel breder, meer geïntegreerd pakket aan maatregelen. Budget Thuis maakt zich sterk voor een integrale benadering, waarbij verschillende partijen samenwerken. Zo is het bedrijf partner van de Stichting Financieel Gezond Nederland, een alliantie van meer dan 45 publieke en private partijen die zich inzet voor een financieel gezond Nederland. Ook zijn er samenwerkingen met gemeenten, zoals Amsterdam, zodat die hulpverlening kunnen bieden als klanten in financiële problemen raken. Er zijn wijkgerichte pilotprojecten met woningbouwcorporaties, waarbij de corporatie de woningen verduurzaamt en Budget Thuis de bewoners helpt met het verlagen van hun energierekening. “Dit vereist maatwerk in communicatie, aangepast aan de cultuur, leeftijd of gezinssamenstelling van de bewoners”, zegt De Witte. Vandaar ook dat Budget Thuis samen optrekt met Stichting Lezen en Schrijven om de communicatie, contracten en apps te versimpelen. Wat Budget Thuis betreft, komen er nog veel meer van dergelijke partnerships, zeggen Buitelaar en De Witte. “Maatschappelijke organisaties en bedrijven hebben elkaar nodig voor een succesvolle energietransitie, waarbij iedereen in Nederland is betrokken. Laten we de handen ineenslaan.”