‘Hopen op een golf van vergroening’

Nederland kende 125 jaar geleden een toename van zandverstuivingen en een tekort aan bos, terwijl er veel behoefte was aan hout, onder meer voor de mijnbouw. Staatsbosbeheer werd enerzijds ingesteld om natuur te herstellen, maar ook om voldoende hout te kunnen leveren. De tijden zijn veranderd en Staatsbosbeheer veranderde altijd mee. Nu, 125 jaar later, is dit de organisatie die 275.000 hectare natuur beheert, midden in de samenleving staat en werk biedt aan duizenden, waaronder mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Een organisatie ook die een belangrijke recreatieve en educatieve functie heeft.

‘Isolatieplaten van gras, riet en houtdeeltjes zijn

een van onze initiatieven’

Vraagstukken
“We bestaan 125 jaar en ons doel is om ook de komende 125 jaar het groene erfgoed van nationaal en internationaal belang te blijven waarborgen”, zegt Sylvo Thijsen, directeur Staatsbosbeheer. Hij legt uit dat Nederland voor grote vraagstukken staat, waaronder klimaatverandering, energietransitie, voldoende woningbouw en hervorming van de landbouw. “Bij dit alles speelt de vraag: hoe gaan we om met groen en natuur?”
Volgens Thijsen is het belangrijk dat in de plannen die nu en in de komende jaren worden gemaakt goed rekening wordt gehouden met de immateriële waarde die natuur in een stedelijke omgeving kan hebben. “Ik denk dat we ons op een keerpunt bevinden, waarbij we de ecologie en de circulariteit steeds meer van belang vinden. Hier kunnen wij de komende 125 jaar een heel belangrijke rol in vervullen.”

Beleven
De basis van de werkzaamheden van Staatsbosbeheer anno 2024 bestaat uit het beschermen en ontwikkelen van natuur en landschap. Daarbij speelt ‘beleven’ een belangrijke rol. Thijsen: “Dan heb je het over zaken als de mens dichter bij de natuur brengen, de bijdrage die natuur levert aan gezondheid, het gevoel van welbehagen, rust, zingeving. Het gaat erom dat het mooi en goed is om in de natuur te zijn en ook dat proberen we te stimuleren. Dit doen we door de natuur open te stellen middels fiets- en wandelpaden. Er ligt een basisinfrastructuur van vele duizenden kilometers door onze terreinen. We maken routes, proberen mensen te wijzen op de verhalen op een bepaalde plek, zodat de cultuurhistorische achtergrond of de geschiedenis ervan wordt verteld. Iets heel anders is dat we ook bepaalde terreinen openstellen voor festivals, evenementen en tentoonstellingen. Zo kunnen kunst, cultuur en natuur daar samenkomen. Denk hierbij aan Oerol, Into The Great Wide Open of een opera in Diever.”

Educatie
Staatsbosbeheer vindt educatie belangrijk, omdat contact met de natuur heel belangrijk is voor kinderen. Al in 1957 richtte Staatsbosbeheer de Boomfeestdag op. Daarmee werd Nederland het tweede land ter wereld, na de VS, dat voortaan ieder jaar samen met schoolgaande kinderen bomen ging planten. Overigens heeft de organisatie 2024 uitgeroepen tot het Jaar van het Bos.
Daarnaast werkt Staatsbosbeheer samen met NatuurCollege, opgericht door prinses Irene, om leerkrachten op te leiden tot ‘natuurwijzer’. Thijsen: “We willen hiermee natuureducatie integreren in de lesstof op de basisscholen. Er zijn inmiddels vele honderden bevlogen mensen die deze opleiding hebben gevolgd.”

Benutten
Een andere ‘b’ waar Staatsbosbeheer naast ‘beleven’ voor staat is die van ‘benutten’. Op tafel ligt een kartonnen display met daarin verschillende voorbeelden van gebeitst hout. Thijsen: “Wij zijn als grootste bosbezitter in dit land de grootste leverancier van Nederlands hout. Let wel, dit is hout waarin CO2 is opgeslagen en het is dus belangrijk dat het zo hoogwaardig mogelijk wordt gebruikt. We streven ernaar dat aannemers en architecten meer gebruik gaan maken van hout in het algemeen en inlands hout in het bijzonder. En we werken aan alternatieve ideeën voor de toepassing van deze grondstof. Zo werken we samen met bedrijven om biomateriaal zo nuttig mogelijk toe te passen. Een van die initiatieven is het maken van isolatieplaten van gras, riet en houtdeeltjes.”

Meer bos
Naar de toekomst kijkend uit Thijsen de wens dat er meer bos wordt aangelegd. “Je legt er voor langere tijd grote hoeveelheden CO2 mee vast. Ik heb het dan over enkele tienduizenden hectaren in deze eeuw. En dat we op een gebalanceerde manier gebruikmaken van de grondstoffen die uit de natuur voortkomen, zodat we een actieve bijdrage kunnen leveren aan een circulaire samenleving.” Een andere wens die Thijsen heeft, is dat bij stedenbouwkundig ontwerp en de financiering ervan altijd meteen het ‘groen’ wordt meegenomen. “Niet dat achteraf nog eens wordt gekeken of er nog wat bomen bij kunnen. Waar het op neerkomt, is dat ik in het algemeen hoop op een golf van vergroening.”